Atık ve kullanılmış yağların geri dönüşümüne önem verilmemesi, sürdürülebilir bir dünyaya engel olmaktadır. Modern dünyanın olumsuz etkileri arasında yer alan atık yağlar, pek çok problemi beraberinde getirmektedir. Bu problemlerin başında insan sağlığını ve çevreyi olumsuz etkileyen zararlı atık yağlar gelmektedir. Bu yağlar, geri dönüştürülerek üretime tekrar kazandırılabilmelerine karşın dikkatsiz atık yönetimi sebebi ile doğaya zarar vermektedir.
Atık Yağların Çevreye Zararları Nelerdir?
Soya, ayçiçek, mısır gibi bitkilerden elde edilen bitkisel yağlar, kullanıldıktan sonra geri dönüştürülmezse dünyayı ve insan yaşamını riske atar. Artık kullanılamaz hale gelen atık yağlar, ekotoksik olarak adlandırılmaktadır.
Bir yandan doğayı diğer yandan insan sağlığını tehdit eden atık ve kullanılmış yağlar, geri dönüştürülüp yeniden üretime kazandırılmak yerine çöpe atıldığında yağmur sularına karışarak toprağa ulaşmaktadır. Aynı zamanda akarsulara ve denizlere karışarak suyun nefes almasını engellemektedir. Suyun yüzeyini kaplayan bu atık yağlar, oksijenin suya girişini önlemektedir. Bu sebeple birçok balık türü tehlike altında kalmaktadır. Atık yağların karıştığı deniz, akarsu ve yer altı suları temizlenemeyecek bir hale gelerek türlerin devamlılığını olumsuz yönde etkilemektedir.
Çoğunlukla kızartma hazırlarken kullanılan atık yağların lavaboya dökülmesi, kanalizasyon sistemini de olumsuz etkilemektedir. Bununla birlikte evlerin borularının tıkanmasına ve aşırı yağışlı dönemlerde meydana gelen kanalizasyon taşmalarına sebep olabilmektedir.
Bitkisel Yağlar Nerede Kullanılır?
Ekotoksik olarak adlandırılan atık yağ; sabun, biyodizel gibi ürünlere dönüştürülerek üretime katkı sağlamaktadır. Biyodizel üretimine katkı sağlayan atık yağların geri dönüşümü, ozon tabakasına zararı diğer yakıtlara göre düşük olan bu yakıtı çevreye ve insanlara kazandırmaktadır.
Atık yağların biyodizel üretiminde kullanılan sürece transesterifikasyon adı verilir. Bu süreçte biyodizel yakıtı, gıda üreticilerinin ve restoranların atık yağları ile üretilmektedir. Normal şartlarda kolza yağı ile üretilen biyodizelin atık yağlar kullanılarak üretilmesi maliyet açısından tasarruf sağlar.
Atık Yağların Geri Dönüşümü Nasıl Olur?
Türkiye’de atık yağlar, Bakanlık tarafından verilen çevre lisansına sahip olan tesislerde geri dönüştürülür. Bu geri dönüşüm tesislerinde atık yağlar yarı işlenerek ya da yeni bir ürün olarak geri dönüştürülerek değerlendirilir. Bu sayede yeniden kullanılabilen yağ ya da yeni bir ürün olarak ülke ekonomisine katkı sağlar.
