Günümüzde plastik maddelerin kullanımının artması ile atık sorunları da paralel olarak artmıştır. Bu atıkların önemli bir kısmını pet şişeler meydana getirir. Pet şişeler, atmosferik ve biyolojik olaylara karşı yüksek direnç gösteren maddelerdir. Bu maddeler, doğada uzun bir süre yok olmayarak çevre kirliliğine sebep olur. Atık plastiklere dahil olan pet şişeler büyük bir yere sahiptir. Bu pet şişelerin geri kazanılabilmesi hem çevre bilincinin artması hem de ekonomik bakımdan zorunlu bir hale gelmiştir.
Pet Şişelerin Geri Kazanımı
Pet şişelerin geri kazanımı çevre ve ekonomi açısından önem taşır. Bu atıklar iki farklı yöntemler geri kazanılabilir. Bu yöntemlerden ilki fiziksel yöntem, ikincisi kimyasal yöntemdir.
Pet Şişelerin Fiziksel Yöntemle Geri Kazanımı
Ayrıştırma Aşaması
Plastiklerin ayrılmasındaki amaç, mümkün olduğunca değişmeyen özelliğe ve saflık özelliğine sahip olmasıdır. En önemlisi pet şişelerin içeriğinde farklı plastiklerin olmamasıdır.
Kırma ve Yıkama Aşaması
Kirli plastikler kırma makinesi ile parçalara ayrılır ve yıkama bölümüne gider. Yıkama bölümünde plastiklerin üzerinde var ise çamur veya tozlar temizlenir. Pet şişe, sert yapılı olduğundan dolayı kırma makinelerine zarar verebilir. Bu zararı önlemek için pet şişelerin ıslak bir şekilde kırılması önemlidir. Bu işlemden sonra yıkanmaya gönderilir.
Kurutma ve Durulama Aşaması
Kimyasal aşamaların ardından parçalara ayrılan plastikler durulanır. Bu işlem sayesinde hijyenik duruma gelir.
Kesim Aşaması
Kesim aşaması meydana gelecek ürüne göre gerçekleştirilir. Bu işlemden sonra pet malzemesi bir talaş haline gelir.
Geri Dönüşüm Hatları
Kirli plastiklerin su tanklarında yıkanarak temizlenmesi, öğütülüp kurutulması ve granül haline getirilerek hammaddeye dönüşüm işlemlerini kapsar.
Pet Şişelerin Kimyasal Yöntemle Geri Kazanımı
Aminoliz
Çeşitli aminlerle, pet şişe veya pet atıklarının polimer parçalanması işlemidir. Burada ortaya çıkan ürünler, epoksi ve reçine sektöründe kullanılır.
Amonoliz
Susuz amonyak ile etilen glikoz ortamında yapılan işlemdir. Çeşitli poliamidlerin elde edilmesi için kullanılır.
Metnoliz
Pet şişelere ya da pet atıkları 200 derecede metanol ile işlem yapılır. Bu işlem depolimerizasyona sebebiyet verir. Elde edilen ürünler pet üretimi için kullanılabilir bir duruma getirilir.
Hidroliz
Pet atıklar, ait ve su gibi işlemler ile hidroliz edilir. Bu işlem sonucunda terefalik asit ve atilen glikol meydana getirilir.
Sabunlaştırma
Pet, alkali ile hidrolize edilir. Unpet ve Recopet adında iki sistem yapılır. Recopet, pet atıkların sabunlandığı ve filtrelendiği bir işlemdir. Terefalik asit çökelmeden, boyalar ekstrakte edilir. Glikol ve disodyumtereftalat Unpet’te elde edilir.
Piroliz
Yüksek sıcaklıklarda ve oksijen olmaması durumunda Mixed-stream thermoset polimer bozuşturulur. Bu işlem ile birtakım hidrokarbon karışımları meydana gelir.
