Tehlikeli atık, çevreye ve insan sağlığına zararı olan atıkları ifade eder. Tehlikeli atıklar; özel işleme, depolama ve bertaraf yöntemleri gerektiren maddeleri içinde barındırır. Tehlikeli atıkların içerdikleri kimyasal, biyolojik veya fiziksel özellikler sebebiyle kontrolsüz bir şekilde çevreye salınması halinde çevresel kirliliğe ve bölgede yaşayan insanlarda sağlık sorunlarına neden olabilir. Tehlikeli atıkların oluşturabileceği tehlikelerin önüne geçmek için bu atıkların uygun bir şekilde bertaraf edilmesi veya geri kazanılması önemlidir.
İçeriğinde birçok kimyasal madde barındıran tehlikeli atık türleri, genel olarak yanıcı, yakıcı, kanserojen, tahriş edici, patlayıcı, parlayıcı ve zehirli olabilir. Bu sebeple tehlikeli atıklar, çevre ve insan sağlığı açısından birçok risk teşkil eder. Atıkların tehlikeli olup olmadığı; içeriğindeki bileşenlerin miktarlarının ve türlerinin incelenmesiyle anlaşılır.
Tehlikeli Atıklar Nelerdir?
Tehlikeli Atıklar Kontrol Yönetmeliği’nde tehlikeli atıklar, belirli sınıflara ayrılmıştır. Tehlikeli atık kodları, atık türlerinin sınıflarına göre belirlenir. Tehlikeli atıkların sınıflandırılması; söz konusu atığın tehlike derecesine ve kaynağına göre yapılır.
Kimyasal Atıklar
Kimyasal üretim tesislerinin artıkları, boya ve vernik endüstrisinin yan ürünleri gibi birçok farklı alandan çıkan kimyasal maddeler içeren atıklardır. Asitler, alkaliler, solventler gibi maddeler tehlikeli kimyasal atık kategorisine girer. Bu tür atıkların kontrolsüz şekilde çevreye karışması su ve toprak kirliliğine yol açabilir.
Tıbbi Atıklar
Hastaneler, klinikler ve laboratuvarlar gibi sağlık kuruluşlarından çıkan atıklardır. İğneler, enfeksiyon riski taşıyan malzemeler, kullanılmış tıbbi ürünler gibi tehlikeli tıbbi atıklar, özel bir yönetim gerektirir. Bu atıkların kontrolsüz şekilde yayılması, toplum içerisinde ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir.
Radyoaktif Atıklar
Radyoaktif atıklar; nükleer tesisler, radyolojik tıbbi uygulamalar ve araştırmalar sonucu ortaya çıkan atıklardır. Tehlikeli radyoaktif atıkların insan sağlığına ve çevreye zarar verebilecek yüksek düzeyde radyasyon yayabilir. Bu sebeple radyoaktif atıklar, tehlikeli atık yönetmeliği doğrultusunda geri dönüştürülebilir veya bertaraf edilebilir.
Elektronik Atıklar (e-Atıklar)
Eski veya kullanılmış elektronik ekipmanlar, bilgisayarlar, cep telefonları, televizyonlar gibi ürünlerden oluşan atıklardır. Bu tür atıklar, içeriğinde bulunan tehlikeli metaller ve bileşenler nedeniyle çevre için büyük bir risk oluşturabilir.
Tehlikeli Maddeler ile Kirlenmiş Atıklar
Tehlikeli kimyasal maddelerle temas etmiş olan malzemeler, ekipmanlar veya ambalajlar bu kategoride yer alır. Bu nedenle tehlikeli maddeler ile kirlenmiş atıkların geri kazanımı ve bertarafı da özel önlemler gerektirir.
Hastalık Riski Taşıyan Atıklar
Epidemiyolojik araştırmalar, hastalık salgınları gibi sebepler ile ortaya çıkan atıklar, bu grupta bulunur. Hastalık riski taşıyan atıkların kontrolsüz yayılması, toplum sağlığını tehlikeye atabilir.
Endüstriyel Atıklar
Fabrikalardan, üretim tesislerinden ve endüstriyel işletmelerden gelen tehlikeli atıklar endüstriyel atık olarak değerlendirilir. Kimyasal maddeler, yağlar, metal artıkları gibi farklı türde endüstriyel atıklar bulunur.
Tehlikeli atık geri kazanımı sayesinde tehlikeli atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermesinin önüne geçilir. Bu atıkların doğru bir şekilde toplanması, taşınması, depolanması ve geri kazanımı sağlanabildiği gibi bertaraf edilmesi de gerekebilir. Çevresel kirlilik, sağlık sorunları ve ekolojik dengenin bozulması gibi ciddi sonuçları olabileceği için tehlikeli atık yönetimi konusunda yönetmeliklerde belirtilen düzenlemelere uyulmalıdır. Bu tür atıkların doğru şekilde işlenmesi, çevre ve insan sağlığının korunması açısından son derece önemlidir.
