Plastik malzemeler, kişisel bakımdan gıda ambalajlarına kadar hayatın her alanında kullanılmaktadır. Son yıllarda artan plastik kirliliği, doğayı tehdit eder niteliktedir. Mikroplastik atıklar, boyutu 5 milimetreden daha küçük plastik parçalarıdır. Mikroplastikler, doğaya geri dönülemez zararlar veren atık plastik parçacıklarını kapsamaktadır.
Mikroplastik çeşitleri, oluşumlarına göre birincil mikroplastikler, ikincil mikrobiyotikler ve nanoplastikler olmak üzere üçe ayrılır. Birincil mikroplastikler; sıklıkla kozmetik, tekstil gibi sektörlerde ve temizlik maddelerinde kullanılmak için üretilen minik plastik parçalarıdır. İkincil mikroplastikler; büyük boyutlardaki plastiklerin çeşitli sebepler ile ufalanmasıyla küçültülen plastik parçacıklarıdır. Nanoplastikler ise 0,000001 milimetre boyutlarına sahip yalnızca mikroskopla görünen plastik parçacıklarıdır.
Mikroplastiklerin Doğaya Zararları
Mikroplastik atıklar, insan sağlığı ve doğa için oldukça zararlıdır. Hayatımızda çok geniş bir yer tutan mikroplastiklerin doğaya zararları konusunda birçok araştırma yapılmaktadır. Araştırmalar, mikroplastik kirliliğin özellikle deniz habitatına zarar verdiğini ortaya koymaktadır. Yapılan araştırmalara mikroplastikerin;
- Mikroplastik kirliliği, okyanus ve denizlere karışarak besin zincirinde zararlara sebep olmaktadır.
- Deniz habitatının yanı sıra plastik atıklar, kara yaşamında da birçok canlının hayatını tehdit etmektedir.
- Mikroplastik atıklar, birçok deniz ve kara canlısı tarafından yutulabilmektedir.
- Kefal, barbun gibi denizde yaşayan canlıların midesinde mikroplastik atıklara rastlanmıştır. Bu açıdan bakıldığında mikroplastik kirliliği, insan sağlığını da tehdit etmektedir.
- Mikroplastik atıklar, hafif olmaları sebebiyle kutuplar ve çöllerde de mikroplastik atıklara rastlanabilir.
- Mikroplastik kirliliğin önüne geçilmez ise deniz canlılarının yanı sıra soluduğumuz hava, tükettiğimiz gıdalar bile zararlı hale gelmeye başlayacaktır.
Mikroplastiklerin insan sağlığına zararları konusu da bilim dünyasının hemfikir olduğu bir konudur. Ancak bu zararlar, henüz net olarak bilinmemektedir. Yapılan araştırmalar mikroplastiklerin;
- Bilişsel gelişim bozuklukları,
- Obezite, kanser ve çeşitli hormon hastalıkları,
- Kusurlu doğumların artmasında etkili olduğu tahmin edilmektedir.
Mikroplastik Kirliliğinin Önüne Geçmek İçin Neler Yapılabilir?
Doğadaki mikroplastik kirliliği azaltmak için plastik geri dönüşümü, büyük önem taşır. Market veya pazar alışverişlerinde plastik poşet kullanmak yerine bez çanta kullanarak plastik kullanımını minimuma indirebilirsiniz. Aynı zamanda tek kullanımlık plastik ürünlerin tüketimi de en aza indirilmelidir.
